Een huwelijk als inzet

Het verhaal van een tweelingzus doet enigszins biografisch aan, maar het is toch echt een roman.

Baker laat in deze roman de uiterlijk identieke tweeling Cassandra en Judith om beurten aan het woord. Het eerste en laatste woord zijn voor Cassandra, de meest intellectuele maar ook de getormenteerde van de twee.

In het eerste deel rijdt Cassandra met frisse tegenzin van de universiteit in Berkeley, waar zij werkt, terug naar de ranch waar haar vader en oma wonen. Judith, haar tweelingzus, heeft aangekondigd te gaan trouwen en Cassandra bedenkt strategieën om dit te voorkomen. Het idee dat haar zus zichzelf vrijwillig onder het juk van een huwelijk plaatst en blijkbaar een man op de eerste plaats laat komen, is voor de lesbische Cassandra onvoorstelbaar.

Vader is filosoof, maar vooral denker en drinker. In Cassandra’s woorden wordt hij voorgesteld als Socrates waarbij de tweeling als Atheense jongelingen aan zijn voeten zaten om te leren dat een leven dat niet wordt onderzocht de moeite niet waard is. Cassandra, ook een stevige drinker, onderzoekt haar eigen leven en ziet zichzelf alleen als compleet samen met Judith. In haar overtuiging zijn zij samen één ondeelbaar wezen en dat doet de volgende gedachte ontstaan:

Ik was gevraagd zodat ik er op tijd een stokje voor kon steken en haar op het laatste moment nog zou kunnen redden.

Drastische maatregelen
Hoewel Cassandra aan de ene kant erg ongenaakbaar lijkt, sleept haar gevoel van onvolkomenheid en haar verlangen samen met Judith te zijn, je mee in de ontwikkelingen. Hoe goed ken je een ander? Wie ben je zelf? Wat doet liefde? Het is knap zoals Baker de emotionele implicatie voor Cassandra duidelijk weet te maken zonder een expliciete beschrijving te geven.

Cassandra’s pogingen Judith op andere gedachten te brengen hebben niet het gewenste resultaat, maar maken de verhouding tussen de zusters wel duidelijk. Na een ultieme poging zegt Judith:

Nee, ik geloof niet dat ik echt iets tegen je gezegd heb. Jij was degene die almaar aan het woord was, jij was degene die alle plannen maakte, en ik, ik weet niet, maar ik denk dat ik kopje-onder ben gegaan in die woordenvloed, of helemaal ben ondergesneeuwd.(…)

Dat Judith zich niet laat overtuigen, leidt ertoe dat Cassandra de inhoud van een potje pillen, voorgeschreven door haar psychiater, inneemt.

Jack als held
In het tweede deel is Judith aan het woord, een veel minder gecompliceerde persoonlijkheid, die Cassandra’s problematische karakter uitlegt aan haar toekomstige man, Jack, wanneer zij hem van het vliegveld haalt. Jack lijkt wel een beetje te mooi om waar te zijn, maar vooruit. Hij is knap en slim, liefdevol en begripvol. Daarbij weet hij ook Cassandra’s leven te redden. Cassandra’s psychiater blijft de eerste nacht bij haar waken om ervoor te zorgen dat ze de nacht goed doorkomt. Daarbij worden nog een paar therapeutische noten gekraakt.

In Judiths deel komt een veel minder gecompliceerd personage naar voren. Ook Judiths gedachten bewandelen aanzienlijk minder kronkelwegen. De zusters krijgen door de duidelijk verschillende stemmen elk een eigen karakter. Je leest zo ook twee gezichtspunten, dat maakt het verhaal interessanter.

Huwelijksklokken
Dan breekt de dag van het huwelijk aan en Cassandra is het bruidsmeisje.

Ik zal daar staan, opgedoft en wel, en zien hoe ik me in de vorm van mijn zusje lijdzaam onder het huwelijksjuk begeef, publiekelijk, ten overstaan van deze getuigen, en trouw met die bemoeial die alles altijd goed doet.

Toch biedt het einde van de roman misschien wel enig perspectief voor Cassandra. Wanneer zij een wandeling maakt en een van haar sokken steeds afzakt, trekt zij deze uit en gooit ‘m weg. Je hoopt dan ook echt dat Cassandra in staat zal zijn haar eigen leven alleen vorm te geven.

Hoewel de roman ruim 50 jaar geleden is geschreven, krijg je, op een paar details na, niet de indruk een gedateerd verhaal te lezen. Deze nieuwe vertaling zal daar ongetwijfeld aan bijgedragen hebben.