Gefascineerd door gekte

Petry vertelt allereerst over zijn jeugd in Duitsland, de opvoeding door zijn door de Tweede Wereldoorlog getraumatiseerde ouders, zijn stages in de psychiatrie waar hij kennismaakt met One flew over the cuckoo’s nest-achtige toestanden, hoe hij zijn Nederlandse vrouw Lieske ontmoet en uiteindelijk, in de jaren zeventig van de vorige eeuw, gaat werken bij de psychiatrische instelling Vijverdal.

Op de barricade
Hij raakt daar betrokken bij de groep ‘opgegeven patiënten’, bij wie behandeling niet meer helpt, die in kamers waar de ramen niet open kunnen, zonder privacy en gehuld in sigarettendampen, hun einde afwachten. Petry kan zich niet bij dit lot neerleggen. Hij gaat met de patiënten in gesprek en verdiept zich in hun geschiedenis, betrekt familieleden erbij, neemt ze mee naar de markt en viert sinterklaas met ze. Met een verbluffend resultaat. In de jaren dat Petry in Vijverdal werkt, daalt het aantal zelfdodingen tot het nulpunt.

Petry vecht jarenlang voor een beter leven voor de psychiatrisch patiënten, die hij liefst gewoon mensen noemt. Rehabilitatie is het sleutelwoord in zijn aanpak: hij haalt mensen uit hun isolement en geeft ze zoveel mogelijk hun plek in de samenleving terug. Hij beschrijft wie hem inspireerden en hoe hij zelf baanbrekende veranderingen in de psychiatrie teweegbracht. Hoewel zijn werk achteraf bejubeld wordt – hij ontving in 2001 de Ereprijs van het Nationaal Fonds Geestelijke Volksgezondheid – heeft hij het niet makkelijk gehad met collega’s die hem tegenwerkten.

Je kun bijna niet anders dan sympathie krijgen voor de invoelende psychiater. ‘Waarom is niet iedereen zoals Detlef Petry?’ zijn de lovende woorden op zijn boekpresentatie. Dat is een goede vraag, zeker in tijden waarin de psychiatrie beheerst wordt door productiecijfers. Een psychiater die op huisbezoek gaat of met een patiënt koffie gaat drinken, is anno 2011 vrijwel ondenkbaar.

Bevlogen werk
Toch houdt Petry de aandacht niet tot het einde vast. Dat komt doordat er geen onderscheid wordt gemaakt tussen wat er wel en niet interessant is voor de lezer. Ellenlange uitweidingen over behandelteams, doorspekt met tal van afkortingen, kunnen niet lang boeien. Dat is jammer, maar het neemt niet weg dat Uitbehandeld maar niet opgegeven een bevlogen werk is van een bevlogen behandelaar, dat hopelijk nog lange tijd professionals in de zorg zal inspireren.