Boeken / Fictie

Visquota en een onenightstand

recensie: Chantal van Dam - De lucht van zout en teer

In De lucht van zout en teer moet Ilse Versluijs behoorlijk ploeteren om zich staande te houden in zowel haar werk als haar relatie. Als zij kiest voor de functie van visserijspecialist bij de Controledienst van Landbouw en Visserij – nota bene in het ver van de zee liggende Limburg – kiest ze niet voor de makkelijkste weg.

kiest ze niet voor de makkelijkste weg.

Schrijfster Chantal van Dam is biologe. Ze gebruikt haar eigen ervaring en kennis van de visserij voor deze roman. Dat levert een unieke kijk op in de wereld van de visserij met haar viswetten en de controle op naleving daarvan. Hoofdpersoon Ilse Versluijs buigt zich in haar werk ijverig over de grootte van de mazen in het visnet, maar dat heeft weinig effect door de mazen in de viswet.

Fraude

De wereld van de visserij is grotendeels gevuld met mannen. Maar hoewel de flaptekst spreekt van ‘een jonge vrouw die zich staande moet houden in een mannenbolwerk’, lijkt Ilse daar weinig problemen mee te hebben. Het zijn eerder de mannen die aan haar moeten wennen, want Ilse is een sterke, zelfstandige vrouw.

De moeilijkheid van haar nieuwe functie zit hem vooral in de grootschalige visfraude waar ze nauwelijks grip op krijgt. De fraude beperkt zich niet tot de Nederlandse grenzen en de visafslagen houden de vissers een hand boven het hoofd. Het is de vraag of Ilse de bureaucratische wereld van de controledienst en de eeuwige strijd om visquota aankan.

Gescheiden

Naast de wantoestanden in de Nederlandse visserijwereld speelt er nog een verhaallijn: de relatie tussen Ilse en haar vriend Sicco, een gescheiden vader. De beide verhalen lopen parallel en raken elkaar af en toe. Vanaf het moment dat ze kiest voor de baan in Limburg, is ze continu bezig om haar relatie een plek te geven in haar nieuwe leven. Hoewel dat lange tijd goed lijkt te gaan, bloedt de relatie, en dus de tweede verhaallijn, op driekwart van het boek dood.

Zou haar werk daarvoor de aanleiding zijn geweest, dan was het wellicht nog spannend geworden, maar de reden voor de breuk is het besluit van Sicco om naar Amerika te emigreren. Hij gaat weg en dat is het dan. De onenightstand met een getrouwde man en het feit dat Ilse haar geluk vindt bij weer een gescheiden man met kinderen, maken het verhaal er niet sappiger op. Dat komt ook door de schrijfstijl van Van Dam. Haar droge en cynische taalgebruik maakt de roman lekker leesbaar, maar ook wat saai.

Actueel

Quoteringen, controleprocedures, gegevens over maaswijdtes en minimummaten van verschillende vissoorten: het is best taaie kost. Wie er absoluut niet geïnteresseerd in is, moet dit boek niet willen lezen. Interessant aan het verhaal, dat zich afspeelt in de jaren tachtig, is dat de beschreven problemen nog steeds actueel zijn. De ministers van Visserij komen nog altijd samen in Brussel om de visquota en de fraude te bespreken, de Urker vissers worden nog altijd verdacht van samenwerkingsverbanden met de handelaren om de quota te omzeilen.

Dit betekent wel dat er ook in het boek geen oplossing komt. De rode draad van het verhaal wordt niet afgewikkeld, en dat is wel teleurstellend. Hoewel het verhaal fictief is, zullen vooral lezers die ook van non-fictie houden, tot de laatste bladzijden geïnteresseerd blijven.