Levensweg voor twintigers
De twintiger van nu heeft het niet gemakkelijk. Van alles is te veel en ze lijken nooit genoeg te hebben. Carrière, relaties, toekomstplannen, en steeds vaker knaagt de vraag: ‘Is dít het nou?’ Bindingsangst en stress liggen constant op de loer. In De wereld aan je voeten geven twintigers Birte Schohaus en Marijke de Vries de ‘gelukkige’ illusies van de opgroeiende adolescent een apk.
In zeven hoofdstukken passeren de ‘mythes’ van de huidige twintiger de revue. Hierbij komt niet alleen de twintiger zelf ruim aan het woord, maar wordt ook aandacht besteed aan vele onderzoeken van hedendaagse wetenschappers, zoals de psychoanalyticus Paul Verhaeghe en de sociologen Zygmunt Bauman en Ulrich Beck. Op deze manier wordt het tijdperk zoals dat beleefd wordt door de (hoogopgeleide) twintiger breed uitgelicht.
I-llusie en I-dentity
Waar vroeger je baan je identiteit vormde, mede doordat je een contract voor lange tijd kreeg, hopt de huidige generatie jongeren van baan naar baan. Werk bepaalt aldus in mindere mate de identiteit en het buzzword flexibiliteit is eigen aan de jonge generatie. Mede in dit verband spreekt Zygmunt Bauman van een liquid society. Identiteit vormt zich in wisselwerking met de omgeving. Binnen deze omgeving, vol hippe trends, ligt de zoektocht van de twintiger hoe zich te onderscheiden. Deze zoektocht komt aan bod in het hoofdstuk over authenticiteit. Dat hoofdstuk geeft met zijn wirwar aan keuzemogelijkheden en het eeuwige vergelijken bijna voelbaar weer hoe vermoeiend het leven van de twintiger kan zijn. Een vermoeidheid die treffend wordt gevat in een citaat van Maarten Doorman: ‘Leuk is dus altijd geweest of komt nog, nooit in het nu.’
Paradox van de oplossing
Een snelle oplossing van alle onzekerheden waar de twintiger mee te maken krijgt, geeft het boek niet. Gelukkig maar, er zijn al zo veel zelfhulpboeken en ook de huidige trend in de psychotherapie is oplossingsgericht. De oplossingsgerichte methode houdt er een te optimistisch beeld op na. Wanneer de twintiger daarna alsnog faalt (en die kans is zeer aanwezig), dan is hij helemaal het sukkeltje. Zo voert de oplossing op korte termijn de verdwaalde twintiger eigenlijk nog verder het moeras in. Of zoals de auteurs het stellen:
Door het maakbaarheidsdenken in onze op oplossingen gerichte maatschappij is er geen gelegenheid en tijd meer om een dergelijke crisis gewoon uit te zitten, waardoor deze juist wordt uitvergroot.
Snelheid
Veel fenomenen van deze tijd komen langs, en al vrij aan het begin spreken de auteurs van ‘hoe sneller het leven verandert, hoe sneller ook de factoren veranderen die onze identiteit en de invulling van het leven bepalen’. Die snelheid komt ook terug in het boek. Daarmee gaan Schohaus en De Vries hier en daar voorbij aan nadere verdieping. Zo wordt in het hoofdstuk ‘Allemaal winnaars – wat als het niet lukt’ een analyse gegeven van het neoliberale discours dat nu dominant is. Aangestipt wordt dat de twintiger perfectionist en daarmee ook faalangstig is, dat we voortdurend in concurrentie met elkaar staan en dat het er uiteindelijk omgaat dat ze voortdurend de competitie met elkaar aangaan. Aan welke gevolgen dit heeft, wordt slechts kort aandacht besteed. Wil je hier dieper op ingaan, dan zul je toch bij Paul Verhaeghe moeten aankloppen.
Zo geeft dit boek een globale analyse van de belevingswereld van de twintiger met daarbij referenties voor verdieping. Voor zowel twintigers als hun ouders biedt dit boek een verklaring voor de ontstane kloof tussen jong en oud. Het is te hopen dat er na de laatste zin nog wat tijd voor bezinning overblijft, alvorens de lezer zich – reeds verlangend – wederom verliest in smartphones, hunkerend op zoek naar bestaansrecht via WhatsApp en sms.
