Leve de gemeentegeuzen!

Nederlandse politiek lijdt onder individualisering en populisten zoals Geert Wilders profiteren hiervan. De kranten staan er vol mee. En de intellectuelen mopperen. Maar klopt die bewering eigenlijk wel? Bert Euser zegt van niet. Want sinds 2002 waren er nooit zo veel nieuwe politiek geëngageerden in Nederland. Waar dan? In de gemeentes.

Er zijn nauwelijks nog gemeentes waar geen lokale partij opereert. In ongeveer honderd gemeentes zijn deze zelfs de grootste. Dit politiek fenomeen is tot nu toe echter zelden geanalyseerd. Tot Bert Euser kwam en ons een belangrijke les leerde in politieke vernieuwing.

Euser, zelf oprichter van gemeentepartij Echt Voor Albrandswaard, weet zelf ook dat wat hij vertelt niet sexy is:

Het is geen geheim dat de gevestigde landelijke partijen de lokale ‘sufferdjes’ niet serieus nemen. En zij niet alleen: bij de mededeling dat ik in een lokale partij actief ben, ontmoet ik vaak meewarige blikken. Zoiets als de reactie op een volwassen man die vertelt dat hij thuis bezig is met treintjes of modelvliegtuigjes.

Wapen tegen populisme
De nieuwe lokale partijen worden gedragen door een beweging van burgers die zich tot nu toe niet met politiek bezig hielden. Niet de sociale middenklasse, maar juist uit de kringen van ondernemers en het hoge kader van het bedrijfsleven. Hun aanpak is volgens Euser ‘uitdrukkelijk niet populistisch’. De oprichters zijn meestal op leeftijd en willen niet in het middelpunt staan of vaak niet eens besturen. Ze zetten participatie van de burger duidelijk centraal.

Euser schetst de opkomst van die lokale partijen aan de hand van een voorbeeld: gemeente X bouwt een nieuw gemeentehuis en er onstaat ontevredenheid. Er wordt niet geluisterd naar de burger en/of er onstaat een gat in de begroting. Aangezien het project zo prestigieus is –  burgemeester Y hoopt vermelding op de voorgevel – beslist het College dat de bouw toch door moet gaan. De protestgroep politiseert zich, et voila: Algemeen Belang Zwijndrecht is geboren.

Het lijkt allemaal wat kort door de bocht, maar op het moment dat je ‘gemeentehuis’ voor ‘Noord–zuidlijn’ vervangt, begint het de meeste mensen toch wel te dagen. En de geuzen staan sterk. Ze slaan hun handen slim samen met plaatselijke verenigingen en gaan de straat op. Ze beloven betere communicatie, meer doorzichtigheid en bovenal meer ‘leefbaar’ en ‘groen’. De lokale VVD’ers, PvdA’ers en CDA’ers staan machteloos. Zij moeten bevelen afwachten vanuit Den Haag.

Doe het zelf
In dit boek geeft Bert Euser een goed inzicht in het onstaan van en de mensen achter lokale partijen. Ook verschaft hij enthousiast geraakte lezers tips om zelf een partij beginnen. Met de opkomende gemeenteverkiezingen is dit boek een must voor iedere zichzelf serieus nemende campagneleider. Of Euser met dit boek zwevende kiezers massaal kan laten landen, blijft voorlopig een vraagteken. We leven wat dat betreft altijd nog in een verzuilde samenleving. Op een verjaardag openlijk steun betuigen aan Algemeen Belang Zwijndrecht blijft voorlopig onsexy.