Boeken / Fictie

Onderweg woordjes leren

recensie: Amy Bloom (vert. Paul Syrier) - Op zoek

Lilian Leyb, de hoofdpersoon uit de roman Op zoek van Amy Bloom (vertaald door Paul Syrier), wordt regelmatig gillend wakker uit een droom over de meest dramatische nacht uit haar leven. Tijdens een pogrom in haar geboorteland Rusland werden haar echtgenoot en ouders vermoord en verloor ze haar dochtertje Sophie uit het oog.

In de veronderstelling dat ze de enige overlevende is, vlucht ze naar Amerika, waar ze een nieuw bestaan probeert op te bouwen binnen de theaterwereld van New Yorks Lower East Side. Wanneer ze van haar nicht Raiselle hoort dat haar dochtertje mogelijk nog in leven is, neemt haar leven opnieuw een dramatische wending.

Gedeeld eenpersoonsbed

De jonge Lilian komt nadat ze is gevlucht uit haar geboorteplaats Turov in het huidige Wit Rusland aan in New York en is vastbesloten te overleven. Liegen, bedriegen, mensen omkopen, zichzelf prostitueren: het zijn geen keuzes, maar de enige opties om het te redden.

Via een baantje als naaister in het theater ontmoet ze Rueben Burnstein, de eigenaar, en diens zoon en tevens steracteur Meyer. Ze verlooft zich met Meyer, waardoor ze elke avond goed kan eten en een eigen appartement krijgt; een verbetering na de nachten in het eenpersoonsbed dat ze deelt met een andere immigrante. Dat Meyer meer op mannen valt neemt ze voor lief. Meyer op zijn beurt, hoeft niet meer bij zijn ouders te wonen.

Rueben Burstein loopt wel warm voor de charmes van zijn schoondochter en bezoekt haar dagelijks na zijn werk om de liefde met haar te bedrijven voordat zijn zoon thuiskomt. Lilian speelt het spel mee en leert door haar schoonvader steeds beter Engels spreken.

Zoektocht

Wanneer haar nicht haar vertelt dat ze gehoord heeft dat Lilians dochter, de vierjarige Sophie, mogelijk toch nog in leven is en door een ander gezin is meegenomen tijdens de horrornacht, gaat Lilian haar zoeken. Het grootste deel van het boek verhaalt over de reis die Lilian aflegt per trein, per boot en te voet. Onderweg wordt ze beroofd, raakt ze betrokken bij een moord en verblijft ze enige tijd in een vrouwengevangenis.

Het laatste deel van de zoektocht naar haar dochter legt Lilian te voet af. Op een nacht staat ze oog in oog met een vos:

Hij had, gespannen en met gespitste oren, een paar centimeter van haar vandaan gestaan en zij was te moe geweest om een paar honderd meter terug te lopen, wat je geacht wordt te doen als je op een dier met tanden en klauwen stuit; zij en de vos keken elkaar aan tot de vos gaapte, zwart tandvlees en witte tanden, en met zwaaiende staart wegliep.

Dit citaat geeft de levensinstelling van de hoofdpersoon goed weer: ze kan het zich niet veroorloven pijn, verdriet en angst te voelen. Ze is er simpelweg te moe voor en moet verder.

Tussen haakjes

Amy Bloom, die vijftien jaar geleden debuteerde met de verhalenbundel Kom tot mij (Come to me), wordt geprezen om haar schrijfstijl en rake beschrijvingen. Ook in Op zoek zijn deze subliem.

Ze gebruikt geen woord te veel en beschrijft de meest dramatische dingen zonder sentimenteel te worden. Daarnaast maken originele details het boek extra bijzonder: als Lilian zich de Engelse taal eigen maakt, lees je achter elk nieuw woord dat ze leert de betekenis daarvan tussen haakjes. Van de belangrijkste personages geeft Bloom aan het eind van het hoofdstuk kort weer hoe het ze verder vergaat in het leven.

Maar het meest speciale is dat de contacten tussen de personages zo spannend zijn beschreven dat het plot en de ontknoping van ondergeschikt belang raken. Kortom: een aanrader (iets wat sterk aanbevolen wordt).