Boeken / Achtergrond
special: 1. Mediagenieke filosofiesterren?

Gebroeders Meester on tour

De Gebroeders Meester, auteurs van de inleiding Meesters in de filosofie, toeren tijdens de maand van de filosofie door het hele land. Her en der geven ze een optreden in boekwinkels en bibliotheken, en op filosofische bijeenkomsten. Speciaal voor 8WEEKLY doen ze verslag van hun ervaringen. Net als in hun boek en tijdens hun optredens zijn ze het hierbij roerend met elkaar oneens. Ditmaal twisten ze over ijdelheid en filotainment.

~

Maarten: Weet jij wat de Volkskrant afgelopen vrijdag – op 29 maart dus, de Maand van de filosofie was nog niet eens begonnen – durfde te schrijven?:

Jonge filosofen als Bas Haring en de gebroeders Frank en Maarten Meester zijn mediagenieke filosofiesterren – de gebroeders hebben zich tot taak gesteld het oude filosofische adagium ‘waarom makkelijk doen als het ook moeilijk kan’ onderuit te halen en de filosofie toegankelijk te maken voor een breed publiek.

‘Mediagenieke filosofiesterren’? Wat een belediging! En wat een misverstand dat wij de filosofie toegankelijk willen maken voor een breed publiek.

Frank: Wat leuk, wij worden in een adem genoemd met Bas Haring. Waarom hoor ik dat nu pas? De Volkskrant van vrijdag, zei je?

Maarten: Frank, je zou zelf de krant eens moeten lezen.

Frank: Ach, al die toevallige gebeurtenisjes – het gaat mij om het eeuwige. Een filosoof hoeft de krant helemaal niet te lezen. Staan we trouwens nog in andere kranten?

Maarten: Je bent nog ijdel ook. En om je vraag te beantwoorden: ja, we hebben afgelopen weekend nog vaker in de krant gestaan; en het wordt nog erger.

Frank: IJdelheid is een goede eigenschap, waar je trots op moet zijn. Alle belangrijke zaken op de wereld zijn ontstaan door ijdelheid. Dat wij een boekje hebben geschreven en deze maand zo’n mooie tour maken door het hele land, komt allemaal voort uit mijn ijdelheid. Daar moet je me dankbaar voor zijn. Zoals afgelopen vrijdag in Rotterdam, in boekhandel Donner, bij de opening van de Maand van de filosofie. Marcel Möring heeft speciaal daarvoor het essay Lijdenslust geschreven. En wie mochten het eerste exemplaar in ontvangst nemen? Wij. Dat was toch een prachtig moment?

Maarten: Het was een schande. Zoals de hele Maand van de filosofie een schande is. De idee achter die maand is verkeerd. Kijk eens wat De Volkskrant schreef: “Onder het thema ‘Niets dan de waarheid’ is de boodschap dat filosofie leuk en interessant kan zijn en zélfs begrijpelijk.” Filosofie leuk? Nee. Interessant? Slechts voor een kleine elite. Begrijpelijk? Alleen na jarenlang studeren.

Daarbij interpreteer jij de wereld zo dat je eigen rol daarin belangrijk lijkt. Maar oorspronkelijk zouden wij dat essay helemaal niet in ontvangst nemen. Dat zou Désanne van Brederode doen. Onlangs publiceerde ze nog dat dappere essay Modern dédain, waarin ze korte metten maakt met makkelijk succes, met dat filotainment van jou. De Maand van de filosofie is precies die kwak appelmoes waar zij over schrijft, die de bittere smaak van de spruitjes, van de elitaire cultuur, voor het grote publiek dragelijk moet maken. Je weet best dat ons pas op het laatste moment is gevraagd om het eerste exemplaar in ontvangst te nemen. Enkel en alleen omdat Désanne opeens geen tijd meer bleek te hebben.

Frank: Maarten, ik begrijp je niet. We hebben een boek dat goed loopt, we maken een tour van jewelste. We hebben bij Myrna Goosens op de bank gezeten bij Aperitivo, afgelopen woensdag waren we bij Dieuwertje Blok in haar radioprogramma Dias, zaterdagavond waren we bij die vlotte Stephan Sanders van Met het oog op morgen, we hebben de Maand van de filosofie geopend, we hebben zondag een lezing gehouden in boekhandel Scheltema in Amsterdam, waar drie keer zo veel mensen kwamen als bij lezingen van anderen en we hebben nog een fantastische maand voor de boeg. Wat wil je nog meer?

Maarten: Rust om te werken.

Frank: Ach, jij met je valse bescheidenheid. Je klaagt, maar ondertussen doe je wel volop mee aan wat jij filotainment noemt. Leg me dat dan eens uit.ma

Maarten: Ik ben een burgemeester in oorlogstijd, zoals ik je ook al bij de opening van de Maand van de filosofie zei.

Frank: Een wat?

Maarten: Ik voel me als oudere broer verantwoordelijk. Ik ga mee omdat ik jouw verhaal moet weerleggen, jouw onzinverhaal dat filosofie een kwestie is van discussiëren, van drinken, sjansen en dansen. Ik moet de schade die jij toebrengt compenseren. De hele Maand van de filosofie lang zal ik het publiek niets anders vertellen dan: ‘dit spektakel heeft niets met filosofie te maken. Ga naar huis en lees het werk van de grote filosofen. Chronologisch, integraal en in de oorspronkelijke taal. Dat is filosofie: niets anders dan studeren, studeren en studeren, en lezen, lezen, lezen.’

Frank: Ach, dat gezeur van jou over studeren, studeren en studeren en lezen, lezen en lezen ken ik nu wel. Jij wordt nog een saaie academische filosoof. Die niet filosofeert over het leven, maar over filosofie. Zo iemand als Karin Vintges, docent politieke en sociale filosofie aan de Universiteit van Amsterdam. Weet jij wat zij durft te zeggen? ‘Ik ben een serieuze filosoof en ik heb een hekel aan filotainment, aan het opleuken van de filosofie. Alles moet tegenwoordig vermakelijk zijn. Zelfs het nieuws op televisie. Als filosoof moet je niet meedoen aan die tendens. Wij zijn het laatste bastion tegen het marktdenken.’ Wat een arrogantie.
Maar Maarten, ik ben zo benieuwd in welke krant we nog meer stonden, dit weekend.

Maarten: De NRC kwam met een zaterdagbijlage over de Maand van de filosofie. Achterop heeft onze uitgever een advertentie geplaatst. Er staat: ‘Gebroeders Meester on tour’. Alsof ik een popidool ben. Dit is de grootste belediging ooit.

Frank: Schitterend. En dat in de NRC, achterop een filosofische bijlage! Iedereen die er toe doet in de Nederlandse filosofie heeft ons dus gezien.

Maarten: Dat is juist het ergste.

Frank: Zie je wel, jij bent ook ijdel.

Lees ook deel 2: Jan Klaassen en Katrijn, deel 3: Dag van de Filosofie: Dag één van de Open Dienst en deel 4: Verlichting of ancien régime?