8WEEKLY
De poëzie van Wijnberg is van een verraderlijke eenvoud waarvan de betekenis na eerste lezing vaak volstrekt onduidelijk blijft. De poëzie van Wijnberg is vrijwel geheel gespeend van metaforen en geeft de lezer nauwelijks aanknopingspunten. Er komen in Eerst dit dan dat veel Chinese dichters (Su Dongpo, Du Fu) en spirituele figuren (Jezus, Juan de la Cruz, Ryokan) voor. Deze twee tradities corresponderen met twee belangrijke polen van Wijnbergs poëzie: nuchtere feitelijkheid en mystieke onthouding. Thema’s als eenzaamheid, stilte, angst, en verlangen worden in de bundel op onconventionele wijze aan de orde gesteld. Dit gebeurt door “Een gedicht [te] maken dat groter is dan past” waarvoor geldt “Als ik het niet groter kan maken is het af”. Hier komt een discrepantie aan het licht tussen het gedicht en de leegte waar het als een bezwering in geperst wordt. Het gedicht wordt steeds groter totdat de leegte – ’tussen wat ik nu zie en wat ik zie/ als ik stil ben’ – volledig is opgevuld. Dan is het af. Daarmee is echter nog niet alles gezegd, want het gedicht kan elk moment uit elkaar spatten. (Martijn Boven)
Johnny is dood, daar is niks meer aan te doen. Een groot deel van zijn nalatenschap zit in deze prachtige box; het wachten is alleen nog op American Recordings V, de plaat die naar het schijnt op de laatste dag van dit jaar het licht zal zien. Maar de release is al vaker uitgesteld, dus we zien het allemaal wel gebeuren. Unearthed ligt nu al bijna een jaar in de (internet)winkel. De stijlvol zwarte box (wat verwacht je anders bij Cash?) herbergt een prachtig boekje dat verhaalt over het ontstaan van ieder nummer op de plaat en vijf schijfjes: één ‘best of’ van de eerste vier American Recordings en vier met restmateriaal dat die platen niet gehaald heeft. Unearthed is vooral een bijzonder document dat op mooie wijze toont hoe de American-nummers tot stand zijn gekomen. Door al de early takes en ander afgewezen materiaal naast de uiteindelijke platen te leggen, blijkt hoezeer Cash en vooral ook zijn producer Rick Rubin zochten naar het beste dat Cash in zich bergt. Muzikaal gezien dus niet de belangrijkste uitgave van 2004, maar door vormgeving en volledigheid toch in de lijst. (Jan Auke Brink)
Vanwege de ruimte voor maar één concert in de CRAZY 88 liet Erlend Øye andere kanshebbers als Belle & Sebastian, Tom Waits, The White Stripes op Lowlands en Franz Ferdinand in Vera achter zich. Waarom? Omdat de bebrilde helft van the Kings of Convenience zich tijdens zijn DJ-Kicks op het Zuid-Belgische Dour-festival wild rondom en op zijn draaitafel danste, daarbij zijn eigen liedjes over allerlei muziek heen zong en bleef draaien totdat de technici de stekkers eruit trokken. Met A Forest van The Cure en Love Will Tear Us Apart van Joy Division zette hij zelfs de meest stijve harken aan het dansen. In een warme Magic Tent draaide hij het publiek in no-time naar zijn hand en de overenthousiaste Øye was briljant, hard en draaide geslepen. Maar bovenal gaf hij Dour 2004 kleur. “I came all the way from Rome, to play some records for you. And now you tell me that you don’t want me?”. The Human League wordt ingestart. (Niek Hofstetter)
De hofleverancier van computeranimaties Pixar had met de reeks Toy Story tot en met Finding Nemo al bewezen dat ze goede films kon maken, maar in elk van die films bleven de menselijke figuren toch een beetje houten klazen. Met The Incredibles zijn we dat echter meteen vergeten: de superheldenfamilie suist, vliegt, flitst en springt over het witte doek dat het een aard heeft. Humor, actie, spanning en een geniaal plot: ‘leuk’ is al lang niet meer het goede woord voor Pixar-films. Het woord dat wel kernachtig samenvat wat The Incredibles precies inhoudt, moet nog gevonden worden. Hoewel? Incredible komt aardig dicht in de buurt. (Els Bertens)
Toen het titelloze debuutalbum van Blonde Redhead in 1995 verscheen, werd de band meteen gezien als de opvolgers van Sonic Youth. De band nam het hoekige en weerbarstige gitaargeluid van de sonische meesters en gaf er een compleet eigen draai aan, met nog inventievere drumpartijen, nog meer snerpende gitaren en natuurlijk het hoge, vaak onverstaanbare, stemmetje van zangeres Kazu, dat uit duizenden is te herkennen. In de loop van de twintigste eeuw ontwikkelde de band zich van de noiserock uit de jaren negentig tot een veel verfijnder geluid waarin de ruimte tussen de noten steeds belangrijker werd en ongewone instrumentaties niet werden geschuwd. Misery Is A Butterfly is het voorlopig laatste stadium in deze ontwikkeling, en het is opnieuw een plaat van zeldzame schoonheid. Romantiek is op Misery geen ouderwets ideaal is maar een geheel van tegenstrijdige emoties waarin je je kunt onderdompelen als in een bubbelbad. Misery mag dan minder rocken dan voorgaande albums, maar muzikale ontwikkeling is veel belangrijker dan een potje headbangen, zeker als dat gepaard gaat met zoveel instrumentale rijkdom en emotie. Bijna tien jaar na hun debuut laat Blonde Redhead zien dat ze niet alleen waardige opvolgers zijn van Sonic Youth; ze hebben hun voormalige voorbeelden inmiddels ruim overtroffen.(Melson Zwerver)
In het België van na Dutroux wordt met het overlijden van de plaatselijke schipper een beerput opgetrokken. In een klein dorp zijn veel dingen gebeurd die het daglicht niet kunnen verdragen. In een elf uur durende dramaserie wordt de zoektocht van de pleegdochter van de schipper naar de waarheid, en naar gerechtigheid uit de doeken gedaan. Een huiveringwekkend mooie serie, die nog steeds in Nederland niet de aandacht heeft gekregen die ze verdient. (Joost van Hoek)
De eerste overzichtstentoonstelling van de Zwitser Thomas Huber (1955) draait zowel in gedachten als fysiek om het schilderij Het Schilderijenkabinet (2004). Op dit schilderij zijn namelijk alle werken te zien die de kunstenaar heeft uitgekozen voor deze tentoonstelling. Huber werkt al jaren in conceptuele cycli: hij maakt verschillende schilderijen rond een zelfde (abstract) idee. Voor deze expositie heeft hij zijn werk opnieuw ingedeeld en opgehangen. De schilderijen die getoond worden zijn tegelijk conceptueel en surrealistisch. De voorwerpen die op de werken staan afgebeeld functioneren als een soort iconen voor een concept. Deze basisfiguren komen steeds in nieuwe werken terug. Huber gebruikt deze voorwerpen op een zelfde manier als Milan Kunc dat doet met iconen uit de consumptiemaatschappij, zoals logo’s. Dit wordt ook wel ‘appropriation’, genoemd, wat zoveel betekent als het gebruiken van bestaande elementen in een nieuwe context. Het hergebruik van eigen bedachte iconen, zoals bij Huber het geval is, is eigenlijk ongebruikelijk, en daarom is hij een echt buitenbeentje in het postmodernisme. (Tsjalling Venema)
De Leenane Trilogie is een absolute favoriet van meerdere redactieleden. Minpunten zijn er dit jaar echter omdat we de voorstelling al kenden: ZT Hollandia ging al in 2001 met deze Ierse tragikomedie in première. Het was het één van de vele hernemingen waar het Eindhovense gezelschap begin 2004 mee kwam. De teksten van wat origineel drie stukken waren (The Beauty Queen Of Leenane, The Lonesome West en A Skull In Connemara) zijn van de jonge Ierse schrijver Martin McDonagh. Regisseur Johan Simons heeft deze drie verhalen vervlochten tot een sterk geheel. De verhaallijnen lopen spannend door elkaar: terwijl twee acteurs elkaar nog hartgrondig uitschelden, bouwen ze bijvoorbeeld mee aan het decor voor de volgende scène. Met ondermeer Aus Greidanus Jr., Fedja van Huêt, Frieda Pittoors en Betty Schuurman komt in deze voorstelling een groot deel van ZT Hollandia’s sterrencast bij elkaar. Wat dat betreft is het jammer dat de groep volgend jaar uit elkaar valt, maar aan de andere kant: we kunnen ons nu al verheugen op de mooie stukken die ongetwijfeld uit Amsterdam, Gent en Eindhoven zullen komen. (Jan Auke Brink)
Wanneer één cd van net iets meer dan dertig minuten zijn zoveelste draaibeurt tijdens een treinvakantie naar Budapest overleeft, heb je te maken met een plaat van grote klasse. Dat het waarschijnlijk ligt aan de vrolijke liedjes – waar een gemiddelde zomer om schreeuwt – is ongetwijfeld zo duidelijk als het verschil tussen dag en nacht. Maar ook nu, tijdens de koudere maanden, blijf je met de heerlijke liedjes meeneuriën. In de nummers huist de frisheid van Belle & Sebastian, The Moldy Peaches en The Kinks, waardoor elk nummer zich zonder enige moeite in je hoofd nestelt. Daarbij komt dat elk liedje je helpt herinneren om na het einde van de cd niet te vergeten weer op play te drukken. Dat de Baskervilles uit de muzikale oase die New York heet komen en grote klasse hebben is eigenlijk een bijzaak. Belangrijker is dat na het luisteren van de tijdloze songs A Free Show In Battery Park, Opening On Thompson en Day One, Amenda Year de Baskervilles ook uw vrienden voor het leven worden. (Niek Hofstetter)
Het trauma van Columbine Highschool, dat eerder aanleiding was voor Michael Moore’s Bowling For Columbine, bood ook Gus van Sant de inspiratie voor de film Elephant. Het verschil was dat de documentaire van Moore op het gevolg inging en Van Sant op een zowel fictieve als documentaireachtige wijze verslag deed van de aanloop en de schietpartij op de school. Anders dan Moore schreeuwt Van Sant zijn mening niet door het verhaal heen, maar laat het meer doorschemeren. Voor de film is de het dramatische verhaal van de Highschool van Littleton verplaatst naar Portland, Oregon. Zonder een vaste chronologie en zonder de vraag wat het einde zou brengen, worden de daders evenals de slachtoffers met verschillende perspectieven op een uiterst sobere, lege en gevoelloze manier in beeld gebracht. Pas wanneer er onder een schallende Beethoven de kogels op de gillende scholieren af vliegen, legt de dwalende camera pas emotie vast. Dan raakt de film de kijker en daarbij krijgt dezelfde kijker een misselijkmakend gevoel. (Niek Hofstetter)
De Disneyfilm waar meisjes van smulden om de mooie held en waar jongens van uit hun bol gingen vanwege de actiescènes, is eindelijk verschenen op dvd. In het jaar van de gecomputeranimeerde groene wezens en superhelden, is Aladdin een oudje, maar hij blijft zeker stand houden. Twaalf jaar na de release is het nog steeds een van de beste tekenfilms ooit. De arme straatjongen Aladdin wordt verliefd op de mooie maar onbereikbare prinses Jasmine. Gelukkig vindt hij een magische lamp waar een geest in zit, en met behulp van drie wensen probeert hij zijn leven wat beter te maken. “Wees jezelf” is het motto van deze film, en dat is een thema dat nooit uit de mode zal raken. De extra’s zijn voor zowel volwassenen (de kinderen uit 1992) en kinderen niet te versmaden. Dat mag ook wel, aangezien de extra’s op een eigen schijfje staan. Voor de superfans is er zelfs een vierdelige set uitgekomen, met daarop ook nog eens de twee televisievervolgen. (Nora Sinnema)
“Gimme gimme world domination” zong Tim Wheeler van Ash in World Domination op hun vorige album Free All Angels. Helaas is dat met hun alweer vijfde album Meltdown wederom niet gelukt. Hoewel je de muziek van Ash altijd kan omschrijven als gierende gitaren met (al dan niet valse) jongensstem, klinkt de band op iedere plaat weer wat anders. Op Trailer gruizig, op 1977 wat lieflijk, op Nu-Clear Sounds meer rocky, op Free All Angels zeer Brits en nu op Meltdown een beetje emo. Niet verwonderlijk als je bedenkt dat producer Nick Raskulinecz ook de Foo Fighters en System of a Down onder handen nam. Nog zoiets dat steeds met de sound meeverandert is het logo van Ash. De band is nu alweer toe aan haar vierde of vijfde opeenvolgende logo. Niet verbazingwekkend dat dit logo enigszins nu-metal-achtig aandoet. Misschien dat nu Tim een dikke tattoo op zijn arm heeft laten zetten (een mooie, dat wel), ze wat zekerder zijn van hun image daar in Noord-Ierland. (Tsjalling Venema)
Rond kerstmis zit de brievenbus vooral vol met kerstkaarten. Een aangename verrassing vormt dan het postpakketje Het hoofd van Ferdinand Cheval. In dit pakje kom je alles te weten over Cheval, de Franse postbode die van gevonden stenen een droompaleis maakte. Bente Hamel raakte na het zien van dit paleis geintrigeerd door Cheval en ze vroeg Spinvis om een radioverhaal te maken over het leven van deze bijzondere man. Behalve een cd met dit verhaal bevat het pakje ook nog andere dingen die je direct fan maken van Cheval, zoals een kleine bouwplaat, een dvd met filmpjes en een boekje. Het is misschien allemaal wat veel van het goede, maar wel erg leuk en erg mooi gemaakt. Evenals het droompaleis van Cheval is het een bouwwerkje van allemaal verschillende elementen, die bij elkaar alleen maar bijzonderder worden. (Wytske Visser)
Na het succesvolle debuut More Parts Per Million en een zeer geslaagde Europese tournee in 2003 leek geen berg te hoog voor The Thermals uit Portland. Ook in Nederland werden Hutch, Kathy en Jordan bijkans doodgeknuffeld door publiek en pers. De verwachtingen voor het te verschijnen album Fuckin A waren dan ook hooggespannen. En wat bleek? The Thermals flikken het om in vier dagen een plaat te maken met dezelfde korte en intense rocknummers. Natuurlijk waren velen al bekend met de herkenbare sound van het drietal, maar er staan weer zoveel leuke songs op. Neem bijvoorbeeld A Stare Like Yours, waarbij je na één keer luisteren al mee wilt schreeuwen met het refrein. De plaat start sterk met Our Trip en daarna volgt een klein halfuurtje typische Thermals-songs. Zanger Hutch zingt en/of schreeuwt zijn opzwepende, en soms politieke teksten overtuigend en de melodielijntjes zijn weer heerlijk inventief. Na enkele Nederlandse shows in de herfst van 2004 volgen er weer nieuwe in maart 2005. Gezien de hoge productiviteit van de band kunnen we dan al wel weer enkele nieuwe songs verwachten. (Koen ter Heegde)
Ventilatoren is een vreemde strip. Er wordt wel normaal omgegaan met de conventies van de strip – plaatjes die elkaar opvolgen, spraak in ballonnetjes – maar de vertelmanier is heel uniek in het beeldverhaal. Ventilatoren bestaat uit twee delen. In het eerste deel van maken we kennis met Abraham Matchcard, de oud-eigenaar van een ventilatorenfabriek. Het heel unieke aan dit deel is dat het verhaal wordt verteld door plaatjes: de eerste vijf pagina’s zijn alleen maar getekend. Dit vergt nogal wat kijkinspanning van de lezer. Hierna is de enige die aan het woord komt Abe. Hij houdt als het ware een betoog tegen een onbekende derde, of eigenlijk tegen jou als lezer. Doordat hij ook nog eens binnen zijn eigen huis blijft werkt dit heel beklemmend. Het tweede deel is een stuk conventioneler. Hierin zien we duidelijk als buitenstaander de avonturen van Abes broer Simon tijdens een mislukte ventilatoren-verkooptocht. Door de afstandelijkheid weet Seth het verschil in tijd mooi weer te geven, maar door bepaalde visuele trucjes zijn beide verhalen toch met elkaar verbonden. (Tsjalling Venema)
Meedrijvend met de nieuwe golf van new wave-bands die sinds een paar jaar in opkomst is, brengen The Killers uit Las Vegas in 2004 het debuut Hot Fuss. De eerste release van de plaat doet, op een succesvol optreden op Metropolis, niet heel veel in Nederland. Pas nadat de single Somebody Told Me wordt uitgebracht komt het balletje aan het rollen. Het nummer is binnen de korste keren 3FM megahit, en wordt een van de weinige alternatieve hits van dit jaar. Terecht succes, want Hot Fuss is een topplaat. De briljante openingstrack Jenny Was A Friend Of Mine bevat een refrein en basmotiefje om van te smullen. Opvolger Mr. Brightside is al net zo’n fijne meebruller. De overige nummers zijn zeer catchy, onder andere dankzij de slimme inzet van keyboard. The Killers hebben een sterke Britse 80’s retrosound, met raakvlakken met bands als New Order. Hot Fuss is een sterke plaat met, vooral in de eerste helft enkele fantastische uitschieters. (Koen ter Heegde)
Naast Kill Bill verscheen er dit jaar nog een film in twee delen: La meglio gioventu. In ruim zes uur wordt aan de hand van een familie de Italiaanse naoorlogse geschiedenis verteld. Het is een film over een generatie die opgroeit met een rotsvast vertrouwen in de toekomst, maar tegelijkertijd ook zijn jeugd verliest. De titel, die zoveel betekent als ‘de beste jeugd’, verwijst onder andere naar deze ontwikkelingen. Terwijl op de achtergrond het WK voetbal en de ultralinkse opstanden voorbij trekken, staan de hoofdpersonen, de tegengestelde twee broers Nicola en Matteo en hun naasten, in het middelpunt. Het verhaal gaat van wilde roadtrips naar maatschappelijke dilemma’s, terwijl de Rode Brigade het leven in Italië bepaalt en Florence overstroomt. Deze bijzondere verhalen maken de film tot een prachtig epos, dat bij voorkeur achter elkaar gekeken moet worden. (Wytske Visser)
Crazy 88
recensie: De beste 88 van 2004: dag 4
.
88-71 | 70-54 | 53-36 | 35-19 | 18-01
35: Nachoem M. Wijnberg – Eerst dit dan dat
~
De poëzie van Wijnberg is van een verraderlijke eenvoud waarvan de betekenis na eerste lezing vaak volstrekt onduidelijk blijft. De poëzie van Wijnberg is vrijwel geheel gespeend van metaforen en geeft de lezer nauwelijks aanknopingspunten. Er komen in Eerst dit dan dat veel Chinese dichters (Su Dongpo, Du Fu) en spirituele figuren (Jezus, Juan de la Cruz, Ryokan) voor. Deze twee tradities corresponderen met twee belangrijke polen van Wijnbergs poëzie: nuchtere feitelijkheid en mystieke onthouding. Thema’s als eenzaamheid, stilte, angst, en verlangen worden in de bundel op onconventionele wijze aan de orde gesteld. Dit gebeurt door “Een gedicht [te] maken dat groter is dan past” waarvoor geldt “Als ik het niet groter kan maken is het af”. Hier komt een discrepantie aan het licht tussen het gedicht en de leegte waar het als een bezwering in geperst wordt. Het gedicht wordt steeds groter totdat de leegte – ’tussen wat ik nu zie en wat ik zie/ als ik stil ben’ – volledig is opgevuld. Dan is het af. Daarmee is echter nog niet alles gezegd, want het gedicht kan elk moment uit elkaar spatten. (Martijn Boven)
34: Johnny Cash – Unearthed
~
Johnny is dood, daar is niks meer aan te doen. Een groot deel van zijn nalatenschap zit in deze prachtige box; het wachten is alleen nog op American Recordings V, de plaat die naar het schijnt op de laatste dag van dit jaar het licht zal zien. Maar de release is al vaker uitgesteld, dus we zien het allemaal wel gebeuren. Unearthed ligt nu al bijna een jaar in de (internet)winkel. De stijlvol zwarte box (wat verwacht je anders bij Cash?) herbergt een prachtig boekje dat verhaalt over het ontstaan van ieder nummer op de plaat en vijf schijfjes: één ‘best of’ van de eerste vier American Recordings en vier met restmateriaal dat die platen niet gehaald heeft. Unearthed is vooral een bijzonder document dat op mooie wijze toont hoe de American-nummers tot stand zijn gekomen. Door al de early takes en ander afgewezen materiaal naast de uiteindelijke platen te leggen, blijkt hoezeer Cash en vooral ook zijn producer Rick Rubin zochten naar het beste dat Cash in zich bergt. Muzikaal gezien dus niet de belangrijkste uitgave van 2004, maar door vormgeving en volledigheid toch in de lijst. (Jan Auke Brink)
33: Erlend Øye (Dour-festival, zaterdag 17 juli 2004)
~
Vanwege de ruimte voor maar één concert in de CRAZY 88 liet Erlend Øye andere kanshebbers als Belle & Sebastian, Tom Waits, The White Stripes op Lowlands en Franz Ferdinand in Vera achter zich. Waarom? Omdat de bebrilde helft van the Kings of Convenience zich tijdens zijn DJ-Kicks op het Zuid-Belgische Dour-festival wild rondom en op zijn draaitafel danste, daarbij zijn eigen liedjes over allerlei muziek heen zong en bleef draaien totdat de technici de stekkers eruit trokken. Met A Forest van The Cure en Love Will Tear Us Apart van Joy Division zette hij zelfs de meest stijve harken aan het dansen. In een warme Magic Tent draaide hij het publiek in no-time naar zijn hand en de overenthousiaste Øye was briljant, hard en draaide geslepen. Maar bovenal gaf hij Dour 2004 kleur. “I came all the way from Rome, to play some records for you. And now you tell me that you don’t want me?”. The Human League wordt ingestart. (Niek Hofstetter)
32: The Incredibles
~
De hofleverancier van computeranimaties Pixar had met de reeks Toy Story tot en met Finding Nemo al bewezen dat ze goede films kon maken, maar in elk van die films bleven de menselijke figuren toch een beetje houten klazen. Met The Incredibles zijn we dat echter meteen vergeten: de superheldenfamilie suist, vliegt, flitst en springt over het witte doek dat het een aard heeft. Humor, actie, spanning en een geniaal plot: ‘leuk’ is al lang niet meer het goede woord voor Pixar-films. Het woord dat wel kernachtig samenvat wat The Incredibles precies inhoudt, moet nog gevonden worden. Hoewel? Incredible komt aardig dicht in de buurt. (Els Bertens)
31: Blonde Redhead – Misery Is A Butterfly
~
Toen het titelloze debuutalbum van Blonde Redhead in 1995 verscheen, werd de band meteen gezien als de opvolgers van Sonic Youth. De band nam het hoekige en weerbarstige gitaargeluid van de sonische meesters en gaf er een compleet eigen draai aan, met nog inventievere drumpartijen, nog meer snerpende gitaren en natuurlijk het hoge, vaak onverstaanbare, stemmetje van zangeres Kazu, dat uit duizenden is te herkennen. In de loop van de twintigste eeuw ontwikkelde de band zich van de noiserock uit de jaren negentig tot een veel verfijnder geluid waarin de ruimte tussen de noten steeds belangrijker werd en ongewone instrumentaties niet werden geschuwd. Misery Is A Butterfly is het voorlopig laatste stadium in deze ontwikkeling, en het is opnieuw een plaat van zeldzame schoonheid. Romantiek is op Misery geen ouderwets ideaal is maar een geheel van tegenstrijdige emoties waarin je je kunt onderdompelen als in een bubbelbad. Misery mag dan minder rocken dan voorgaande albums, maar muzikale ontwikkeling is veel belangrijker dan een potje headbangen, zeker als dat gepaard gaat met zoveel instrumentale rijkdom en emotie. Bijna tien jaar na hun debuut laat Blonde Redhead zien dat ze niet alleen waardige opvolgers zijn van Sonic Youth; ze hebben hun voormalige voorbeelden inmiddels ruim overtroffen.(Melson Zwerver)
30: Stille Waters
~
In het België van na Dutroux wordt met het overlijden van de plaatselijke schipper een beerput opgetrokken. In een klein dorp zijn veel dingen gebeurd die het daglicht niet kunnen verdragen. In een elf uur durende dramaserie wordt de zoektocht van de pleegdochter van de schipper naar de waarheid, en naar gerechtigheid uit de doeken gedaan. Een huiveringwekkend mooie serie, die nog steeds in Nederland niet de aandacht heeft gekregen die ze verdient. (Joost van Hoek)
29: Thomas Huber – Schilderijenkabinet
~
De eerste overzichtstentoonstelling van de Zwitser Thomas Huber (1955) draait zowel in gedachten als fysiek om het schilderij Het Schilderijenkabinet (2004). Op dit schilderij zijn namelijk alle werken te zien die de kunstenaar heeft uitgekozen voor deze tentoonstelling. Huber werkt al jaren in conceptuele cycli: hij maakt verschillende schilderijen rond een zelfde (abstract) idee. Voor deze expositie heeft hij zijn werk opnieuw ingedeeld en opgehangen. De schilderijen die getoond worden zijn tegelijk conceptueel en surrealistisch. De voorwerpen die op de werken staan afgebeeld functioneren als een soort iconen voor een concept. Deze basisfiguren komen steeds in nieuwe werken terug. Huber gebruikt deze voorwerpen op een zelfde manier als Milan Kunc dat doet met iconen uit de consumptiemaatschappij, zoals logo’s. Dit wordt ook wel ‘appropriation’, genoemd, wat zoveel betekent als het gebruiken van bestaande elementen in een nieuwe context. Het hergebruik van eigen bedachte iconen, zoals bij Huber het geval is, is eigenlijk ongebruikelijk, en daarom is hij een echt buitenbeentje in het postmodernisme. (Tsjalling Venema)
28: ZT Hollandia – Leenane Trilogie
~
De Leenane Trilogie is een absolute favoriet van meerdere redactieleden. Minpunten zijn er dit jaar echter omdat we de voorstelling al kenden: ZT Hollandia ging al in 2001 met deze Ierse tragikomedie in première. Het was het één van de vele hernemingen waar het Eindhovense gezelschap begin 2004 mee kwam. De teksten van wat origineel drie stukken waren (The Beauty Queen Of Leenane, The Lonesome West en A Skull In Connemara) zijn van de jonge Ierse schrijver Martin McDonagh. Regisseur Johan Simons heeft deze drie verhalen vervlochten tot een sterk geheel. De verhaallijnen lopen spannend door elkaar: terwijl twee acteurs elkaar nog hartgrondig uitschelden, bouwen ze bijvoorbeeld mee aan het decor voor de volgende scène. Met ondermeer Aus Greidanus Jr., Fedja van Huêt, Frieda Pittoors en Betty Schuurman komt in deze voorstelling een groot deel van ZT Hollandia’s sterrencast bij elkaar. Wat dat betreft is het jammer dat de groep volgend jaar uit elkaar valt, maar aan de andere kant: we kunnen ons nu al verheugen op de mooie stukken die ongetwijfeld uit Amsterdam, Gent en Eindhoven zullen komen. (Jan Auke Brink)
27: Baskervilles – Baskervilles
~
Wanneer één cd van net iets meer dan dertig minuten zijn zoveelste draaibeurt tijdens een treinvakantie naar Budapest overleeft, heb je te maken met een plaat van grote klasse. Dat het waarschijnlijk ligt aan de vrolijke liedjes – waar een gemiddelde zomer om schreeuwt – is ongetwijfeld zo duidelijk als het verschil tussen dag en nacht. Maar ook nu, tijdens de koudere maanden, blijf je met de heerlijke liedjes meeneuriën. In de nummers huist de frisheid van Belle & Sebastian, The Moldy Peaches en The Kinks, waardoor elk nummer zich zonder enige moeite in je hoofd nestelt. Daarbij komt dat elk liedje je helpt herinneren om na het einde van de cd niet te vergeten weer op play te drukken. Dat de Baskervilles uit de muzikale oase die New York heet komen en grote klasse hebben is eigenlijk een bijzaak. Belangrijker is dat na het luisteren van de tijdloze songs A Free Show In Battery Park, Opening On Thompson en Day One, Amenda Year de Baskervilles ook uw vrienden voor het leven worden. (Niek Hofstetter)
26: Elephant
~
Het trauma van Columbine Highschool, dat eerder aanleiding was voor Michael Moore’s Bowling For Columbine, bood ook Gus van Sant de inspiratie voor de film Elephant. Het verschil was dat de documentaire van Moore op het gevolg inging en Van Sant op een zowel fictieve als documentaireachtige wijze verslag deed van de aanloop en de schietpartij op de school. Anders dan Moore schreeuwt Van Sant zijn mening niet door het verhaal heen, maar laat het meer doorschemeren. Voor de film is de het dramatische verhaal van de Highschool van Littleton verplaatst naar Portland, Oregon. Zonder een vaste chronologie en zonder de vraag wat het einde zou brengen, worden de daders evenals de slachtoffers met verschillende perspectieven op een uiterst sobere, lege en gevoelloze manier in beeld gebracht. Pas wanneer er onder een schallende Beethoven de kogels op de gillende scholieren af vliegen, legt de dwalende camera pas emotie vast. Dan raakt de film de kijker en daarbij krijgt dezelfde kijker een misselijkmakend gevoel. (Niek Hofstetter)
25: Aladdin Special Edition
~
De Disneyfilm waar meisjes van smulden om de mooie held en waar jongens van uit hun bol gingen vanwege de actiescènes, is eindelijk verschenen op dvd. In het jaar van de gecomputeranimeerde groene wezens en superhelden, is Aladdin een oudje, maar hij blijft zeker stand houden. Twaalf jaar na de release is het nog steeds een van de beste tekenfilms ooit. De arme straatjongen Aladdin wordt verliefd op de mooie maar onbereikbare prinses Jasmine. Gelukkig vindt hij een magische lamp waar een geest in zit, en met behulp van drie wensen probeert hij zijn leven wat beter te maken. “Wees jezelf” is het motto van deze film, en dat is een thema dat nooit uit de mode zal raken. De extra’s zijn voor zowel volwassenen (de kinderen uit 1992) en kinderen niet te versmaden. Dat mag ook wel, aangezien de extra’s op een eigen schijfje staan. Voor de superfans is er zelfs een vierdelige set uitgekomen, met daarop ook nog eens de twee televisievervolgen. (Nora Sinnema)
24: Ash – Meltdown
~
“Gimme gimme world domination” zong Tim Wheeler van Ash in World Domination op hun vorige album Free All Angels. Helaas is dat met hun alweer vijfde album Meltdown wederom niet gelukt. Hoewel je de muziek van Ash altijd kan omschrijven als gierende gitaren met (al dan niet valse) jongensstem, klinkt de band op iedere plaat weer wat anders. Op Trailer gruizig, op 1977 wat lieflijk, op Nu-Clear Sounds meer rocky, op Free All Angels zeer Brits en nu op Meltdown een beetje emo. Niet verwonderlijk als je bedenkt dat producer Nick Raskulinecz ook de Foo Fighters en System of a Down onder handen nam. Nog zoiets dat steeds met de sound meeverandert is het logo van Ash. De band is nu alweer toe aan haar vierde of vijfde opeenvolgende logo. Niet verbazingwekkend dat dit logo enigszins nu-metal-achtig aandoet. Misschien dat nu Tim een dikke tattoo op zijn arm heeft laten zetten (een mooie, dat wel), ze wat zekerder zijn van hun image daar in Noord-Ierland. (Tsjalling Venema)
23: Bente Hamel, Spinvis en Ingmar Heytze – Het hoofd van Ferdinand Cheval
~
Rond kerstmis zit de brievenbus vooral vol met kerstkaarten. Een aangename verrassing vormt dan het postpakketje Het hoofd van Ferdinand Cheval. In dit pakje kom je alles te weten over Cheval, de Franse postbode die van gevonden stenen een droompaleis maakte. Bente Hamel raakte na het zien van dit paleis geintrigeerd door Cheval en ze vroeg Spinvis om een radioverhaal te maken over het leven van deze bijzondere man. Behalve een cd met dit verhaal bevat het pakje ook nog andere dingen die je direct fan maken van Cheval, zoals een kleine bouwplaat, een dvd met filmpjes en een boekje. Het is misschien allemaal wat veel van het goede, maar wel erg leuk en erg mooi gemaakt. Evenals het droompaleis van Cheval is het een bouwwerkje van allemaal verschillende elementen, die bij elkaar alleen maar bijzonderder worden. (Wytske Visser)
22: The Thermals – Fuckin A
~
Na het succesvolle debuut More Parts Per Million en een zeer geslaagde Europese tournee in 2003 leek geen berg te hoog voor The Thermals uit Portland. Ook in Nederland werden Hutch, Kathy en Jordan bijkans doodgeknuffeld door publiek en pers. De verwachtingen voor het te verschijnen album Fuckin A waren dan ook hooggespannen. En wat bleek? The Thermals flikken het om in vier dagen een plaat te maken met dezelfde korte en intense rocknummers. Natuurlijk waren velen al bekend met de herkenbare sound van het drietal, maar er staan weer zoveel leuke songs op. Neem bijvoorbeeld A Stare Like Yours, waarbij je na één keer luisteren al mee wilt schreeuwen met het refrein. De plaat start sterk met Our Trip en daarna volgt een klein halfuurtje typische Thermals-songs. Zanger Hutch zingt en/of schreeuwt zijn opzwepende, en soms politieke teksten overtuigend en de melodielijntjes zijn weer heerlijk inventief. Na enkele Nederlandse shows in de herfst van 2004 volgen er weer nieuwe in maart 2005. Gezien de hoge productiviteit van de band kunnen we dan al wel weer enkele nieuwe songs verwachten. (Koen ter Heegde)
21: Seth – Ventilatoren
~
Ventilatoren is een vreemde strip. Er wordt wel normaal omgegaan met de conventies van de strip – plaatjes die elkaar opvolgen, spraak in ballonnetjes – maar de vertelmanier is heel uniek in het beeldverhaal. Ventilatoren bestaat uit twee delen. In het eerste deel van maken we kennis met Abraham Matchcard, de oud-eigenaar van een ventilatorenfabriek. Het heel unieke aan dit deel is dat het verhaal wordt verteld door plaatjes: de eerste vijf pagina’s zijn alleen maar getekend. Dit vergt nogal wat kijkinspanning van de lezer. Hierna is de enige die aan het woord komt Abe. Hij houdt als het ware een betoog tegen een onbekende derde, of eigenlijk tegen jou als lezer. Doordat hij ook nog eens binnen zijn eigen huis blijft werkt dit heel beklemmend. Het tweede deel is een stuk conventioneler. Hierin zien we duidelijk als buitenstaander de avonturen van Abes broer Simon tijdens een mislukte ventilatoren-verkooptocht. Door de afstandelijkheid weet Seth het verschil in tijd mooi weer te geven, maar door bepaalde visuele trucjes zijn beide verhalen toch met elkaar verbonden. (Tsjalling Venema)
20: The Killers – Hot Fuss
~
Meedrijvend met de nieuwe golf van new wave-bands die sinds een paar jaar in opkomst is, brengen The Killers uit Las Vegas in 2004 het debuut Hot Fuss. De eerste release van de plaat doet, op een succesvol optreden op Metropolis, niet heel veel in Nederland. Pas nadat de single Somebody Told Me wordt uitgebracht komt het balletje aan het rollen. Het nummer is binnen de korste keren 3FM megahit, en wordt een van de weinige alternatieve hits van dit jaar. Terecht succes, want Hot Fuss is een topplaat. De briljante openingstrack Jenny Was A Friend Of Mine bevat een refrein en basmotiefje om van te smullen. Opvolger Mr. Brightside is al net zo’n fijne meebruller. De overige nummers zijn zeer catchy, onder andere dankzij de slimme inzet van keyboard. The Killers hebben een sterke Britse 80’s retrosound, met raakvlakken met bands als New Order. Hot Fuss is een sterke plaat met, vooral in de eerste helft enkele fantastische uitschieters. (Koen ter Heegde)
19: La Meglio Gioventu
~
Naast Kill Bill verscheen er dit jaar nog een film in twee delen: La meglio gioventu. In ruim zes uur wordt aan de hand van een familie de Italiaanse naoorlogse geschiedenis verteld. Het is een film over een generatie die opgroeit met een rotsvast vertrouwen in de toekomst, maar tegelijkertijd ook zijn jeugd verliest. De titel, die zoveel betekent als ‘de beste jeugd’, verwijst onder andere naar deze ontwikkelingen. Terwijl op de achtergrond het WK voetbal en de ultralinkse opstanden voorbij trekken, staan de hoofdpersonen, de tegengestelde twee broers Nicola en Matteo en hun naasten, in het middelpunt. Het verhaal gaat van wilde roadtrips naar maatschappelijke dilemma’s, terwijl de Rode Brigade het leven in Italië bepaalt en Florence overstroomt. Deze bijzondere verhalen maken de film tot een prachtig epos, dat bij voorkeur achter elkaar gekeken moet worden. (Wytske Visser)
